درصورتی‌که به‌تازگی وارد دنیای بورس و بازار سرمایه شده‌اید و می‌خواهید در رابطه با افزایش سرمایه اطلاعات بیشتری کسب کنید، ما به شما توصیه می‌کنیم این مقاله را تا انتها مطالعه کنید. در این مقاله، موضوع افزایش سرمایه به همراه یکی از روش‌های پرطرفدار آن (افزایش سرمایه از سود انباشته یا همان سهام جایزه) به‌طور کامل معرفی و تشریح شده است و شما با خواندن آن می‌توانید اطلاعات جامعی در این رابطه کسب کنید.
همچنین به سؤالات متداولی مانند مراحل افزایش سرمایه از سود انباشته، فرمول محاسبه قیمت سهام پس از افزایش سرمایه از سود انباشته، سهام جایزه و بسیاری از سؤالات دیگر که در زمینۀ افزایش سرمایه از محل سود انباشته مطرح است نیز به‌طور کامل پرداخته‌ایم.
افزایش سرمایه چیست؟
اگر در بورس فعالیت دارید، احتمالاً چندین بار خبر افزایش سرمایه شرکت‌ها را شنیده‌اید؛ اما افزایش سرمایه چیست و چه تأثیری روی قیمت و تقاضای سهام شرکت‌ها دارد؟
بدیهی است که شرکت‌ها برای ادامه فعالیت خود در طی زمان و همچنین به‌منظور پیشرفت و تأمین منابع موردنیاز برای طرح‌های خود، نیاز به نقدینگی و افزایش سرمایه دارند. درواقع، افزایش سرمایه یکی از روش‌های تأمین منابع مالی جدید برای شرکت‌ها محسوب می‌شود و در بسیاری از موارد می‌تواند شرکت‌ها را از انحلال و یا ورشکستگی نجات دهد. در کنار آن، برخی شرکت‌ها نیز از انواع روش‌های افزایش سرمایه به‌منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت استفاده می‌کنند.
با افزایش سرمایه، قدرت شرکت در رقابت با سایر شرکت‌ها در دنیای بورس افزایش می‌یابد و بدیهی است که این مسئله روی افزایش قابل‌توجه سهام آن شرکت بسیار تأثیرگذار است. درنتیجه، افزایش سرمایه درنهایت به نفع خود شرکت و سهامدارانش خواهد بود.
در دنیای بورس و بازار سرمایه، هر شرکتی که بخواهد سرمایه خود را افزایش دهد، باید سهام جدید منتشر کند و این سهام را به سهامداران بفروشد. از این طریق، مبلغ موردنیاز برای افزایش سرمایه شرکت تأمین می‌شود.
درواقع، این موضوع همان تفاوت اصلی بین انواع روش‌های افزایش سرمایه است. به عبارتی، شرکت‌ها از شیوه‌های مختلفی به‌منظور تأمین منابع مالی جدید استفاده می‌کنند و همین شیوه‌های مختلف تأمین منابع مالی جدید، انواع روش‌های افزایش سرمایه را تشکیل می‌دهند.
درنتیجه، می‌توان گفت انواع روش‌های افزایش سرمایه شرکت‌ها عبارت‌اند از:
- افزایش سرمایه از سود انباشته یا همان سهام جایزه
- افزایش سرمایه از آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
- افزایش سرمایه به روش صرف سهام
- و افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی
پس از افزایش سرمایه، ارزش سهام شرکت در بازار بورس تغییر می‌کند؛ که این تغییر ارزش سهام شرکت نیز، به نحوه انجام افزایش سرمایه بستگی دارد. به عبارتی، اینکه شرکت از چه روشی به‌منظور افزایش سرمایه اقدام می‌کند، روی ارزش نهایی سهام در بازار بورس بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
روند افزایش سرمایه شرکت‌ها
برای افزایش سرمایه شرکت و ثبت آن در اداره ثبت شرکت‌ها:
- هیئت‌مدیره شرکت، در ابتدا، پیشنهادی مبنی بر افزایش سرمایه، به همراه دلایل کافی برای این اقدام، به سهامداران شرکت ارائه می‌کند.
- پیشنهاد ارائه‌شده توسط هیئت‌مدیره شرکت مبنی بر افزایش سرمایه، در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت مورد رأی‌گیری قرار می‌گیرد تا سهامداران بتوانند در مورد آن نظر خود را اعلام کنند.
- در صورت تصویب پیشنهاد افزایش سرمایه توسط سهامداران، حسابرس شرکت، با توجه به دلایل و مستندات ارائه‌شده برای این امر، افزایش سرمایه را بررسی می‌کند و در صورت عدم وجود مشکل، این پیشنهاد توسط حسابرس شرکت نیز تأیید می‌شود. بدیهی است که حسابرس می‌تواند تمام افزایش سرمایه و یا قسمتی از آن را تأیید کند.
- در این مرحله، مدارک و مستندات مربوط به افزایش سرمایه شرکت، برای سازمان بورس و اداره ثبت شرکت‌ها، ارسال می‌شود.
- سازمان بورس، با توجه به مستندات ارائه‌شده، می‌تواند تمامی افزایش سرمایه و یا قسمتی از آن را تأیید کند.
- درصورتی‌که سازمان بورس با افزایش سرمایه شرکت موافقت کند، اطلاعیه صدور مجوز این امر، توسط این سازمان روی سایت کدال، منتشر می‌شود.
- در این مرحله، مجدداً مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت تشکیل می‌شود تا در رابطه با میزان افزایش سرمایه و قیمت جدید هر سهم، تصمیم‌گیری شود. پس‌ازآن، مبلغ افزایش سرمایه و درصد آن به‌طور قطعی اعلام‌شده و رسماً افزایش سرمایه شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها، ثبت خواهد شد.
درنهایت، شرکت می‌تواند انواع روش‌های افزایش سرمایه را به‌منظور تأمین منابع مالی جدید شرکت، آغاز کند. در ادامه این مقاله، شما با روش افزایش سرمایه از طریق سود انباشته یا همان سهام جایزه به‌طور کامل آشنا می‌شوید.
افزایش سرمایه از سود انباشته (سهام جایزه)
برخی از شرکت‌ها، به دلایل مختلف اعم از جلب رضایت سهامداران و حفظ آن‌ها در طولانی‌مدت، نسبت به افزایش سرمایه از سود انباشته، اقدام می‌کنند. البته در کنار این شرکت‌ها، شرکت‌های دیگری نیز هستند که به دلیل وجود برخی محدودیت‌ها، مانند الزام رعایت مقررات قانونی سقف درصد سهامداری در بانک‌ها و یا بیمه‌ها، از روش افزایش سرمایه از سود انباشته استفاده می‌کنند.
درهرصورت، معمولاً تمامی شرکت‌ها مقداری از سود سالیانه خود را در حسابی ذخیره می‌کنند و در مواقع موردنیاز، از طریق انتقال این ذخیره به حساب سرمایه و همچنین از طریق، انتشار اوراق جدید سهام، سرمایه شرکت را افزایش می‌دهند.
در این صورت، اوراق سهام جدید نیز، به نسبت سهام قبلی، بین سهامداران شرکت توزیع خواهد شد. در این روش، سهامداران بابت اوراق سهام جدید خود، پولی پرداخت نمی‌کنند و به همین دلیل است که این روش، با نام سهام جایزه نیز شناخته می‌شود.
در روش افزایش سرمایه از محل سود انباشته یا همان سهام جایزه، سهامداران به‌منظور تکمیل سهام خود نیاز به پر کردن فرم ندارند و برای حساب شرکت نیز وجهی پرداخت نمی‌کنند. به عبارتی، تمامی سهامداران نسبت به سهام قبلی خود، چه تمایل داشته باشند و چه نداشته باشند، سهام جایزه می‌گیرند.
در این میان، برخی شرکت‌ها نیز هستند که تمامی سود انباشته‌شده را بین سهامداران توزیع نمی‌کنند و قسمتی از آن را مجدداً به‌عنوان سود انباشته در حساب شرکت ذخیره می‌کنند؛ بنابراین، شرکت‌ها می‌توانند سودهای غیرعملیاتی را نیز به‌جای تعدیل در حساب انباشته شرکت ذخیره کرده و هنگام افزایش سرمایه از این سودها بهترین استفاده را ببرند.
درنتیجه، در برابر عدم توزیع صددرصدی سود هر سهم سال‌های قبلی، از طریق افزایش سرمایه، سود انباشته‌شده بین سهامداران تقسیم می‌شود تا دیگر نیازی به آورده نقدی از سوی سهامداران به‌منظور افزایش سرمایه وجود نداشته باشد؛ بنابراین، از طریق افزایش تمامی سرمایه انباشته‌شده در حساب شرکت، سهامداران به نسبت سهام قبلی خود، بدون پرداخت هیچ‌گونه وجهی، سهام جایزه دریافت خواهند کرد.
البته در این میان ذکر این نکته نیز ضروری است که سهامداران تنها بعد از تبدیل‌شدن این سهام به سهام عادی می‌توانند، نسبت به فروش و یا نگهداری آن سهم، تصمیم‌گیری کنند.
روش افزایش سرمایه از سود انباشته، بهترین روش برای تأمین منابع مالی جدید شرکت‌ها شناخته می‌شود و همچنین انگیزه سهامداران را برای سرمایه‌گذاری بلندمدت افزایش می‌دهد. تنها عیب این روش، رقیق شدن تعداد سهم‌هاست که این مسئله برای شرکت‌هایی که سرمایه بالا دارند، بسیار پراهمیت محسوب می‌شود.
می‌توان مهم‌ترین ویژگی‌های روش افزایش سرمایه از سود انباشته را در موارد زیر خلاصه کرد:
- در این روش، نیازی به پرداخت قیمت اسمی سهام وجود ندارد.
- فرایند توسعه و پیشرفت شرکت با استفاده از روش افزایش سرمایه از سود انباشته، سریع‌تر انجام می‌شود.
- سودآوری شرکت به‌مرورزمان، بهبود پیدا می‌کند.
- و از خارج شرکت نیز، هیچ‌گونه نقدینگی وارد شرکت نمی‌شود.
مزایای افزایش سرمایه از سود انباشته
اگر مطالب گفته‌شده را به‌خوبی مطالعه کرده باشید، احتمالاً متوجه شده‌اید که روش افزایش سرمایه از سود انباشته یا همان سهام جایزه، مزایای زیادی به همراه دارد و بهترین روش افزایش سرمایه از دیدگاه شرکت و همچنین سهامداران محسوب می‌شود؛ اما مهم‌ترین مزیت این روش، این است که قسمتی از سود سالیانه شرکت در حسابی ذخیره می‌شود و در زمان افزایش سرمایه شرکت، این سود بین سهامداران به‌عنوان سهام تقسیم خواهد شد.
به همین دلیل، در این روش نیازی به پرداخت وجه نقد از سوی سهامداران، به‌منظور افزایش سهام وجود نداشته و همین مسئله منجر به رضایت سهامداران شرکت و نگهداری آن‌ها برای مدت طولانی خواهد بود. این مسئله نیز درنهایت به نفع خود شرکت و سهامداران بوده و همچنین باعث توسعه و پیشرفت روزافزون شرکت است.
در این میان، ذکر این نکته نیز ضروری است که هر سهامدار در این روش، نسبت به سهام قبلی خود سهام جایزه از محل سود انباشته شرکت دریافت خواهد کرد و درواقع، میزان مالکیت سهامداران پس از انجام این روش افزایش سرمایه دچار تغییر نخواهد شد و تنها تعداد سهام سهامدار افزایش می‌یابد.
نحوه محاسبه قیمت سهام پس از افزایش سرمایه از سود انباشته
یکی از جذاب‌ترین موارد در افزایش سرمایه شرکت‌ها، پیش‌بینی قیمت سهام است که باعث انگیزه سهامداران و مدیر شرکت می‌شود؛ زیرا قیمت سهم پس از افزایش سرمایه کاهش می‌یابد و موجب جذابیت آن نزد خریداران خواهد شد.
برای محاسبه قیمت سهام پس از افزایش سرمایه از سود انباشته، در ابتدا، درصد افزایش سرمایه از سود انباشته محاسبه می‌شود. برای این منظور درصد افزایش سرمایه تقسیم‌بر صد می‌شود. پس‌ازآن نیز، برای محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از سود انباشته، درصد افزایش سرمایه از سود انباشته با عدد یک جمع شده و بر قیمت سهام قبل از افزایش سرمایه تقسیم می‌شود. به عبارتی:
اگر Y، درصد افزایش سرمایه از سود انباشته، X، قیمت سهام قبل از افزایش سرمایه و Z قیمت سهام پس از افزایش سرمایه باشد، قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه را می‌توان با استفاده از فرمول‌های زیر محاسبه کرد:
Y = Y/100
Z = X / (Y+1)
به‌عنوان‌مثال، فرض کنید سهام یک شرکت ۸۰۰۰ ریال باشد. درصورتی‌که این شرکت ۶۰ درصد افزایش سرمایه از سود انباشته داشته باشد، قیمت جدید هر سهم در بازار بورس به روش زیر به دست می‌آید:
Y=60/100=0.6
Z=8000/(1+0.6)=5000
در این مثال، افزایش سرمایه شرکت باعث کاهش قیمت هر سهم در آن شرکت می‌شود؛ اما از طرفی، تعداد سهام هر سهامدار شرکت به میزان ۶۰ درصد افزایش پیدا می‌کند که بدیهی است این مسئله به نفع سهامدار شرکت خواهد بود و البته روی توسعه طرح‌های شرکت بسیار تأثیرگذار است. درواقع، مدیر شرکت با استفاده از این سود انباشته‌شده می‌تواند طرح‌هایی برای توسعه شرکت انجام دهد و باعث پیشرفت روزافزون شرکت باشد.
انتخاب بهترین روش افزایش سرمایه برای شرکت
همان‌طور که می‌دانید، افزایش سرمایه در وضعیت مالی و عملیاتی شرکت و همچنین در قیمت سهام شرکت‌ها بسیار تأثیرگذار است؛ بنابراین این موضوع دارای اهمیت بسیار بالایی است و نیاز به توجه به یک سری نکات دارد تا درنهایت بتوان بهترین روش افزایش سرمایه شرکت را به‌منظور کاهش ریسک و افزایش بازدهی، انتخاب کرد.
همان‌طور که گفته شد، تفاوت بارز در انواع روش‌های افزایش سرمایه، محل تأمین این منابع مالی جدید شرکت است. به همین دلیل، انتخاب بهترین روش افزایش سرمایه برای شرکت‌های مختلف، متفاوت خواهد بود.
بدیهی است که شرایط شرکت‌ها با یکدیگر تفاوت دارد و درواقع به همین دلیل است که مدیران شرکت‌ها برای افزایش سرمایه از روش‌های مختلف و متناسب با شرایط شرکت خود استفاده می‌کنند و برای این موضوع نمی‌توان یک نسخه کلی ارائه کرد؛ اما توصیه ما این است که مدیران شرکت‌ها برای افزایش سرمایه شرکت خود نکات زیر را مدنظر قرار دهند:
نکتۀ اول: در حالت کلی، آن روش از افزایش سرمایه‌ای که باعث ورود منابع مالی جدید به شرکت می‌شود، مانند روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و یا روش افزایش سرمایه از صرف سهام، می‌تواند روی بهبود وضعیت شرکت، مؤثرتر واقع شود. در این میان، ذکر این نکته نیز ضروری است که بحران نقدینگی در شرکت باعث می‌شود که امکان افزایش سرمایه از محل آورده نقدی وجود نداشته باشد؛ به همین دلیل، تأکید ما بر این است که بهترین روش افزایش سرمایه متناسب با شرایط اقتصادی شرکت انتخاب شود.
نکتۀ دوم: در روش‌هایی مانند افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، پولی وارد شرکت نمی‌شود و این روش، صرفاً یک عملیات حسابداری بخصوص به‌منظور اصلاح صورت‌های مالی شرکت است. در این روش، میزان اعتبار دارایی‌های شرکت نزد بانک‌ها افزایش پیدا می‌کند و از این طریق، نظام پولی به‌منظور دادن تسهیلات به شرکت ترغیب خواهند شد.
نکتۀ سوم: روش افزایش سرمایه از سود انباشته نیز مزیت خاص خود را دارد و باعث می‌شود سود جمع‌آوری‌شده شرکت طی سال‌های قبل، از شرکت خارج نشده و در راستای پیاده‌سازی طرح‌های توسعه و پیشرفت شرکت مورداستفاده قرار بگیرد. همچنین سهامداران نیز به تعداد سهام بیشتری از شرکت دست پیدا خواهند کرد.
درنتیجه، مهم‌تر از انجام افزایش سرمایه، دلیل انجام آن است که درنهایت، باعث بهبود شرایط شرکت شده و منابع مالی جدیدی را برای شرکت فراهم می‌کند.
نتیجه‌گیری
افزایش حساب سرمایه شرکت و ذخیره قسمتی از سود سالیانه، به‌نوعی به شرکت اعتبار می‌بخشد. در روش افزایش سرمایه از محل سود انباشته شرکت، به دلیل کاهش قیمت هر سهم، خریداران بیشتری برای خرید سهام شرکت ترغیب می‌شوند و همین دلیل می‌تواند باعث افزایش و رشد قیمت سهام در بازار بورس و سرمایه باشد. به همین دلیل، افزایش سرمایه از سود انباشته یکی از بهترین روش‌های افزایش سرمایه شرکت‌ها محسوب می‌شود که هم به نفع سهامداران و هم به نفع توسعه و پیشرفت شرکت خواهد بود.
منبع: ایساتیس آنلاین